NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
122 - (375) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا حماد
بن زيد. وقال يحيى
أيضا: أخبرنا
هشيم. كلاهما
عن عبدالعزيز بن
صهيب، عن أنس
(في حديث حماد:
كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم إذا دخل
الخلاء. وفي
حديث هشيم: أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم كان إذا
دخل الكنيف)
قال "اللهم!
إني أعوذ بك
من الخبث
والخبائث".
{122}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Bize Hammad b. Zeyd haber verdi, Yahya şunu da söyledi.
Bize Hüşeym haber verdi. Bunların ikisi de Abdulaziz b. Suheyb'den o da
Enes'den naklen rivayet etmişler.
Hammad'ın hadîsinde:
«Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) helaya gireceği vakit...» Cümlesi,
Hüseyin'in hadisinde: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kenîfe gireceği
zaman...» ibareleri vardır. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) helaya
girerken : [Allahumme inni auzu
bike mine'l Hubsi ve'l Hebaisi ] dermiş.
Manası:
«Ya Rabbi, Hubs ve
Habaisden sana sığınırım.»
(375) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وزهير بن حرب.
قالا: حدثنا
إسماعيل (وهو
ابن علية) عن
عبدالعزيز،
بهذا الإسناد.
وقال "أعوذ
بالله من
الخبث
والخبائث".
{….}
Bize Ebu Bekr b. Ebî
Şeybe ile Züheyr b. Harb'da rivayet ettiler. Dedilerki: Bize İsmail-ki İbni
Uleyye'dir- Abdulaziz'den bu isnadla
rivayet etti ve Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in:
«Hubs ve Habaisden
Allah'a sığınırım.» dediğini söyledi.
İzah:
Bu hadîsi Buhari
«Kitabu'l-Vudu» ile «Kitabü'd-Deavat» da Ebu Davud, Tirmîzi, Nesaî ve İbni Mace
«Kitabü't - Tahare» de tahric etmişlerdir.
Hattabî'nin beyanına göre;
hubs, habisin cem'i, hahais ise habîsenin cem'idir. Bu iki kelimeden murad
Şeytanların erkek ve dişileridir. Yani Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
helaya girerken erkek ve dişi şeytanlardan Allah'a sığınırmış.
Hattabî umumiyetle
hadîs ulemasının bu kelimeyi «Hubs» şeklinde «ba»nın sükunu ile telaffuz
ettiklerini, fakat bunun hata olduğunu, kelimenin doğru olarak Hubus şeklinde
okunacağını söylemiş ve sözlerine şunu ilave etmiştir. Çünkü şeytanlar
helalarda bulunurlar. Helalar Allah'ın zikredilmediği yerlerdir. Bu sebeple
Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şeytanlardan korunmak için evvela
Allah'a sığınmmış. Fakat Hattabî'nin hata iddiası doğru değildir. Çünkü tahfif
için sakin okumak caizdir. Kelime burada olduğu gibi başka yerlerde de hubs
şeklinde ba'nın sükunu ile rivayet edilmiştir. Ulemadan Ebî Ubeyd Kaasim b.
Sellam, Farabi ve Farisî gibi zevat mezkur kelimenin bu şekilde okunduğunu
rivayet etmişlerdir. Meşhur olan rivayetide budur. Yalnız bazıları kelimenin
mastarının da aynı şekilde gelmesine bakarak birbirlerine karışmasınlar diye
bunun hubus okumanın evla olacağı söylenebilir, demişlerdir. Bazıları Huhs'dan
murad küfür, Habaîs'de şeytanlardır, demişlerdir. İbni Battal'a göre hubus
kelimesi bilumum kötülüklere şamil bir kelimedir. «Hubs» şeklinde okunursa
pislik manasına masdardır. Bazen de isim olarak kullanılır. Habais'den murad
ona göre de şeytanlardır. Bu kelime hakkında İbnü'l-A'rabî şu tafsilatı verir
«Arap lisanında» Hubs'un aslı kerih görülen şey manasına gelir. Bu kelime söz hakkında
kullanılırsa sövmek, dinler hakkında kullanılırsa küfür, yemekler hakkında
haram, içilen şeyler hakkında zararlı, manalarına gelir. Bazıları «Hubs» iyi ve
makbul olmayan fiil yani kötülük, Habais ise; bilcümle kötü fiiller ve çirkin
huylar manasına gelir demişlerdir.
Kenîf, Hela ve mirhad,
aynı manaya gelen sözlerdir. Bunlardan murad bizim de hela dediğimiz ayak
yoludur.